Stratejik planlama daha çok kim olduğunuz ve nerede durduğunuz ilgilidir. Strateji var olan koşullar altında hedefe ulaşmayı sağlayacak bir plandır. Stratejiyi bir girişimin uzun dönemli hedef ve amaçlarının belirlenmesi olarak tanımlayan uzmanlar var. Bu oldukça geniş bir tanımdır. Yine çok kaba ifade edecek olursak strateji şu soruların cevaplarını verir.
Nerede duruyorsunuz? Nereye gitmek istiyorsunuz? Nasıl gideceksiniz.
Eğer bu sorulara net cevaplar veremiyorsanız olası tüm seçenekler stratejik bir anlam taşımaz.
Strateji askeri literatürden ekonomiye geçmiş bir terimdir.
O yüzden dili daha çok askeri terminoloji içerir. Yine de biz elimizden geldiği kadar bu askeri terimleri girişimcilik jargonuna uydurmaya çalışacağız. Buna göre stratejik yönetimin ilkelerini şu şekilde ifade edebiliriz.
Açık bir dille tanımlanmış, kesin ve ulaşılabilir hedefler
Kesin sonuçlara ulaşmayı sağlayacak kararlı eylemler
Gücün kritik zaman ve yere odaklanması
Kaynakların iktisatlı kullanımı
Rekabet avantajını elde etmek ve korumaya uygun manevralar
Yönetimde tek başlılık
Rakipleri şaşırtmak, çözüm ortaklarıyla etkili ilişki kurmak
Risk yönetimi, bilginin yönetimi ve sırların gizlenmesi.
Etkili iletişim. Yanlış anlaşılmaya izin vermeyecek açık ve kısa talimatlar.
Stratejik planlama yapmaya neden ihtiyaç duyuyoruz birazda ondan bahsetmek gerekiyor.
10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre kamu kurumları stratejik planlama yapmak zorundadır. Ancak böyle bir zorunluluk olmadığı halde birçok organizasyonun stratejik plan hazırladığını görüyoruz. Burada aşağıdaki hedeflerin öne çıktığını görüyoruz.
Kurumsallık için stratejik plana ihtiyacımız var. Yöneticiden kafasında elbette ki felsefeleri,hedefleri, öncelikleri, yargıları ve geleceğe dönük planları var. Ve çoğu zaman bunlar işleri sağlıklı bir şekilde yürütmek için yeterli oluyor. Ancak yönetici değişikliği durumunda yada kilit personel değişikliğinde bu durum sekteye uğruyor. Oysa ki başlanan bir işin bitirilmesi, organizasyonun felsefesinin tutarlı olması önceliklerin ikide bir değişmemesi gerekir. Kurumsal kimlik herşeyden önce stratejik planlama ile başlar.
Çevrede güven oluşturmak için SP gerekir. Ne yaptığını ve ne yapacağını açıklayan bir organizasyon çevresine güven aşılar. Bu açıklama sizin sağlıklı bir şekilde değerlendirilmeniz için kriterleri ortaya koyar.
Bunların yanında. sürdürülebilirlik için, riskleri yönetmek için, gündelik telaşlarda kaybolmamak için, proje ve faaliyetleri planlayabilmek için ve geleceği yönetmek için SP yapilması ne a gerek vardır.
Stratejik olan nedir? Nasıl Stratejik düşünürüz?
Stratejik hedef, Stratejik önem,Stratejik faaliyet, Stratejik kayıp, Stratejik kazanım ve Stratejik öncelik gibi kavramları sıklıkla duyar ve kullanırız. Bu saydığımız kavramların zıt anlamlısı olanı ortaya koyarak daha iyi anlaşılır hale getirelim. Stratejik kavramının zıttı çoğu durumda pratiklik kavramıdır. Pratik dediğimiz zaman uygulaması kolay, anlık geleceğe olumlu etkisi olmayan hatta bazen olumsuz etkisi olan çözümler, eylemler ve tedbirleri anlıyoruz. Stratejik olan kendisinden sonrayı ve kendisi dışındaki bir çok bileşenleri etkiler. Örneğin kırılan bir camı bantla yapıştırarak o anki sorunu çizebilirsiniz, zaman kazanabilirsiniz ama bu uzun süreli bir çözüm olmadığı gibi basınıza başka sıkıntılar da çıkarabilir. Ayrıca işlerin en uygun sırayla planlanması, en uygun zamanda, en uygun şekilde yapılması da stratejik olanı yapmak anlamına gelir.
Sun Tzu strateji öğelerini şu şekilde listeler
Politika: insanların hükümdarlarını tam bir uyum içinde kendi hayatlarını tehlikeye atarak ve hiçbir korku duymaksızın izlemelerini sağlayan araç.
Hava: Sabah ve akşam, soğuk ve sıcak, güzel ve yağmurlu havalar ve iklimlerin değişimi.
Arazi-Zemin: Arazi uzaklıkları ifade eder. Yolun ulaşıma elverişli veya engebeli olması, yolun açık veya kapalı olması gibi hayatta kalmanızı veya ölmenizi belirleyecek olasılıklar.
Kumandan: Kumandan hükümranın zihinsel becerilerini, içtenliğini, yiğitliğini ve katılığı ifade eder.
Doktrin: Ordunun örgütleniş biçimi, subaylar arasındaki rütbe hiyerarşisini, askeri ve diğer gereçler ve erzağının orduya sağlanı biçimi.
Biz bu terimleri iş dünyasının jargonuna uyarladık;
Politika: Vizyon, Misyon ve değerler
Hava:(Dış etkenler, Piyasa koşulları, müşteriler )
Arazi-Zemin: (Rakipler müşteri ulaşım kanalları)
Kumandan: (Girişimci, lider )
Doktrin:( Kurum Kültürü )
Örgütü ancak vizyonu, misyonu ve değerleri ile tanımlayabiliriz. Bir insanın nasıl ki karakteri varsa bir örgütün karakterinide bu üçü belirler.
Misyon: (görev) Neden varsınız? Neyi yapmadığınız takdirde anlamınız kalmaz?
Vizyon: (uzak görüş)Hayaliniz nedir?
Değerler: (ahlak) Kırmızı noktalarınız neler? Kendinize saygı duyabilmeniz için ne gerekiyor?
Stratejinizi kurarken aşağıdaki birinci gruptakiler ile ikinci gruptaki kavramların eşleşmesi ve birbirine uyumlu olması gerekir.
1. Grup: Faaliyet, genel hedef, yöntem
2. grup: Vizyon, misyon, değerler
Bu eşleştirmeyi yaptıktan sonra bir, üç ve beş yıllık planlar hazırlanır. Her dönemin sonunda değerlendirme ve raporlama yapılır. Stratejik planlama organizasyonun yönetim kademelerinde başlar ve tüm paydaşların sahiplenmesi ve desteğiyle başarıya ulaşır.